حفظ زیرساخت قانونی تحریمها، عدم تناظر میات تعهدات ایران و طرف مقابل، امکان بازرسی از مراکز هستهای کشورمان، تعلیق و نه لغو تحریمها، عدم ضمانت اجرایی برجام و غیره از نقاط ضعف بزرگ برجام است که در گزارش کمیسیون ویژه مورد توجه قرار گرفته است.
خبرگزاری فارس ـ حبیب ترکاشوند ـ روز گذشته بالاخره گزارش کمیسیون ویژه برجام مجلس به صحن علنی آمد. گزارشی که حاصل تلاش چهل روزه 15 نماینده منتخب خانه ملت برای بررسی یکی از مهمترین پروندههای حقوقی سالیان اخیر نظام اسلامی است.
کمیسیون ویژه بررسی برجام مجلس طی هفتههای گذشته سعی کرد طی جلسات متعدد، فشرده و در عین حال تخصصی و کارشناسی با حضور تیمهای فعلی و سابق مذاکرهکننده هستهای، مقامهای مسئول عالیرتبه کشوری و لشکری، استادان دانشگاه و کارشناسان مختلف، به بررسی متن نهائیشده مذاکرات تحت عنوان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) میان ایران و گروه 1+5 و قطعنامه 2231 بپردازد تا پس از قرائت گزارش کمیسیون در صحن علنی مجلس، نمایندگان مردم بتوانند با نگاهی کارشاسانهتر به برجام رای دهند.
در گزارش مشروح کمیسیون ویژه به نقاط مثبت و منفی برجام به طور تفصیلی و مشروح پرداخته شده است. در این گزارش کوتاه برآنیم تا برخی از نقاط اصلی ضعف برجام را با استناد به متن گزارش کمیسیون ویژه در اختیار مخاطبان گرامی خود قرار دهیم توضیح آنکه در گزارش کمیسیون نقاط ضعف برجام بسیار بیشتر از موارد پیش رو است که بدلیل ضرورت اختصار، ایرادات اصلی فقط در این گزارش مورد نظر بوده است.
1ـ تعهدات ایران روشن و صریح اما تعهدات سایر طرفها پیچیده و دچار آسیبهای جدی:
«کمیسیون معتقد است صرفنظر از بحثهای حقوقی مبنی بر اینکه برجام توافقی حقوقی است یا سیاسی ـ در متن برجام و ضمیمههای آن تعهداتی برای طرفین ذکر گردیده به نحویکه تعهدات طرف ایرانی روشن و صریح بوده، اقدامات اجرائی آن نیز توسط آژانس بینالمللی انرژی راستیآزمایی میگردد اما تعهدات سایر طرفها با توجه به احکام پیچیده مندرج در آن دچار آسیبهای جدی است.»
2. قبول داوطلبانه پروتکل الحاقی قبل از تصویب برجام در مجلس
«کمیسیون برجام، صدور قطعنامه 2231 را قبل از تصویب برجام در مجلس شورای اسلامی و یا حداقل رفع موانع قانونی آن در خصوص قبول داوطلبانه پروتکل الحاقی به عنوان یک نقطه ضعف جدی در مسیر مذاکرات هستهای 2 سال گذشته ارزیابی کرده است. دولت اعلام کرده است که به برخی از بخشهای کلیدی این قطعنامه که متزلزلکننده حوزههای دفاعی و امنیتی است، پایبند نخواهد بود که کمیسیون از آن حمایت میکند. البته این امر چیزی از بار حقوقی الزامات این قطعنامه برای کشور کم نمیکند.»
3ـ استثناءشدن ایران از معاهده NPT برای 15 سال
«کمیسیون این موضوع را که برجام به مدت 15 سال ـ و در برخی موارد بدون هرگونه سقف زمانی ـ جایگزین NPT برای ایران شده و عملاً ایران را از این معاهده استثناء کرده است، به عنوان یک نقطه ضعف جدی برای این توافق در نظر میگیرد. این سند در بازه زمانی بسیار طولانی برخی از مهمترین حقوق ملت ایران را محدود کرده و تکالیفی بیش از دیگر اعضای معاهده عدم اشاعه برای آن در نظر میگیرد.»